KESİMHANEDE ÇALIŞAN İŞÇİLERİN KESİLEN HAYVANLARIN ÇÖPE ATILACAK KISIMLARINI HAYVANLARINA YEDİRME AMACIYLA İŞYERİNİN BUZHANESİNE KOYMALARI VE MESAİ SONRASINDA İŞVERENİN İZNİ OLMAKSIZIN KESİMHANE DIŞINA ÇIKARMALARI İŞVERENİN GÜVENİNİ SARSICI VE İŞYERİNDE OLUMSUZLUKLARA YOL AÇAR NİTELİKTE OLDUĞUNDAN İŞVERENCE YAPILAN FESİH GEÇERLİ NEDENE DAYANMAKTADIR.

9. Hukuk Dairesi 2023/4430 E. , 2023/4173 K.

"İçtihat Metni"

I. BAŞVURU

Başvurucu vekili dilekçesinde; işe iade davası sonucunda müvekkilinin ... sözleşmesinin geçerli nedenlefeshedildiğine dair İlk Derece Mahkemesi kararının taraflarınca istinaf edilmesi üzerine ... Bölge AdliyeMahkemesi 12. Hukuk Dairesince yapılan incelemede istinaf başvurusunun esasan reddine karar verildiğiniancak aynı işyerinde çalışan ve aynı eylem nedeniyle ... sözleşmesi feshedilen emsal işçinin dosyasında İlkDerece Mahkemesince verilen kararın ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi tarafından incelenmesisonucunda İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak kurulan yeni hükümle işçinin işe iadesine kararverildiğini, her iki işçinin açtığı işe iade davalarında yapılan yargılama sonucunda birbirinden farklı kararlarverildiğini, bu sebeple yapılan iki yargılamada ... farkın istinaf incelemesi yapan Daireler olduğunu, içtihatbirliğinin sağlanamaması sebebiyle müvekkilinin adil yargılanma hakkının ve hukuki güvenlik ilkesinin ihlaledildiği hususlarını belirterek uyuşmazlığın giderilmesini talep etmiştir.

II. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ HUKUK DAİRELERİ BAŞKANLAR KURULU KARARI

... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulunun 02.02.2023 tarihli ve 2023/3 Esas,2023/4 Karar sayılı kararı ile; uyuşmazlığa konu dosyalarda davalıya ait işyerinde çalışan davacı işçilerineylemlerinin aynı olduğu, buna rağmen ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi ve 12. Hukuk Dairesitarafından aynı eylemde bulunan davacılar hakkında farklı kararlar verildiği ve Bölge Adliye Mahkemesikararları arasında uyuşmazlık bulunduğu, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge AdliyeMahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 35 inci maddesiuyarınca anılan Daire kararları arasında içtihat birliğinin sağlanması amacıyla Yargıtay 9. Hukuk Dairesineuyuşmazlığın giderilmesi başvurusu yapılmasına, davalıya ait işyerinde çalışan işçilerin eylemlerinin ...sarsıcı ve işyerinde olumsuzluklara yol açar nitelikte bulunduğu, bu durum geçerli neden oluşturduğundanuyuşmazlığın ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiğiyönünde görüş bildirilmesine karar verilmiştir.

III. UYUŞMAZLIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU KARARLAR

A. ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 10.11.2022 Tarihli ve 2022/2432 Esas, 2022/2587Karar Sayılı Kararı

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı işçinin ... sözleşmesininhaklı veya geçerli neden olmaksızın işverence feshedildiğini beyanla feshin geçersizliğinin tespiti ile işeiadesini istediği, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verildiği, davacının istinaf itirazına göretaraflar arasındaki uyuşmazlığın feshin haklı ya da geçerli nedene dayanıp dayanmadığı noktasındatoplandığı, davacının, davalıya ait işyerinde 01.01.2012-25.11.2019 tarihleri arasında mezbaha kesim işçisiolarak çalıştığı, ... sözleşmesinin davalı tarafından işyerinde hijyen ve gıda güvenliğini bozan hareketlerdebulunduğundan bahisle feshedildiğinin savunulduğu, ancak davacının davalı işyerinde 7 yıldır mezbahakesim işçisi görevini yürütmesi, fesih konusu eylem öncesinde davacı hakkında benzer davranışlara ilişkintutanak bulunmaması, feshin davranışa göre orantılı olmaması, feshe konu eylemin fesih dışında birdisiplin yaptırımı ile geçiştirilebilecek mahiyette olması gerekçe gösterilerek davalı tarafından yapılan feshinhaksız ve geçersiz olduğundan bahisle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun)353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi gereğince davacı vekilinin istinafbaşvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında verilenhükümde davanın kabulü ile feshin geçersizliğine kesin olarak karar verilmiştir.

B. ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 04.10.2022 Tarihli ve 2022/1856 Esas, 2022/1921Karar Sayılı Kararı

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı Şirketin kesimhane işyerindeçalışan davacı işçinin; küçükbaş hayvan kesimi sebebiyle hayvanlardan çıkan çöpe atılacak maddeleri,hayvanlarına yedirmek amacıyla kesimhanenin buzhanesine koyduğu ve ... bitiminde alıp bunlarıhayvanlara vermek için götürdüğü, bu atık maddelerin davacı tarafından alınması sebebiyle işvereninuğradığı bir zararın olmadığı, ... sözleşmesinin feshinin ölçülülük ilkesi ile bağdaşmadığını beyanla feshingeçersizliğinin tespiti ile işe iadesini istediği, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verildiği,davacının istinaf itirazına göre taraflar arasındaki uyuşmazlığın feshin geçerli nedene dayanıp dayanmadığınoktasında toplandığı, davacının mezbaha kesim işçisi olarak çalıştığı, ... sözleşmesinin davalı tarafından

işyerinde hijyen ve gıda güvenliğini bozan hareketlerde bulunduğundan bahisle feshedildiğininsavunulduğu, İlk Derece Mahkemesince alınan veteriner bilirkişi raporu içeriğine göre, davacınınhareketinin gıda güvenliğini ve hijyen şartlarını tehlikeye sokacak nitelikte olduğu, çevre ve toplum sağlığıaçısından olumsuzluk yaratacağı ve mevzuat çerçevesinde olumsuz durumlara neden olabileceğinin tespitedildiği, dinlenen bir kısım tanık ifadelerine göre, işyerinde gıda güvenliği ve hijyen hususunda çalışanlarınuyarıldığı, tesis dışına bir malzeme çıkartılmaması gerektiğinin bildirildiği, işçinin davranışının tekerrürettiğine yönelik dosyada herhangi bir delil bulunmadığı, feshe konu eyleme ilişkin olarak davacıya yazılıuyarı yapılmadığı, yalnızca sözlü uyarıda bulunulduğu, davacının eyleminin ... sarsıcı ve işyerindeolumsuzluklara yol açan nitelikte olu, geçerli neden oluşturduğu, eylemi haklı neden olarak nitelendirmeninölçülülük ilkesine aykırı olacağı, feshin geçerli nedene dayandığının kabul edilmesinin dosya içeriğineuygun olduğu gerekçe gösterilerek 6100 sayılı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)bendinin (1) numaralı alt bendi gereğince davacının istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olmaküzere karar verilmiştir.

IV. GEREKÇE

A. Uyuşmazlık

Uyuşmazlık, başvuru konusu Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairelerinin kararlarına göre ... sözleşmesininfeshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı noktasındadır.

B. İlgili Hukuk

1. Bölge adliye mahkemelerinin benzer olaylarda kesin nitelikteki kararları arasındaki uyuşmazlığıngiderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinde yer alan düzenlemedir.

2. 5235 sayılı Kanun'un 35 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) üncü bendinde yer alan düzenlemeye göre;“Re'sen veya bölge adliye mahkemesinin ilgili hukuk veya ceza dairesinin ya da Cumhuriyet başsavcısının,Hukuk Muhakemeleri Kanunu veya Ceza Muhakemesi Kanununa göre istinaf yoluna başvurma hakkıbulunanların, benzer olaylarda bölge adliye mahkemesi hukuk veya ceza dairelerince verilen kesinnitelikteki kararlar arasında ya da bu mahkeme ile başka bir bölge adliye mahkemesi hukuk veya cezadairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında uyuşmazlık bulunması hâlinde bu uyuşmazlığıngiderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine, kendi görüşlerini de ekleyerek Yargıtaydan bu konuda birkarar verilmesini istemek” bölge adliye mahkemesi ceza daireleri başkanlar kurulu ve hukuk daireleribaşkanlar kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.

3. 5235 sayılı Kanun’un 35 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre ise;

“(3) numaralı bende göre yapılacak istemler, ceza davalarında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hukukdavalarında ise ilgili hukuk dairesine iletilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı uyuşmazlık bulunduğunakanaat getirmesi durumunda ilgili ceza dairesinden bir karar verilmesini talep eder. Uyuşmazlığıngiderilmesine ilişkin olarak dairece bu fıkra uyarınca verilen kararlar kesindir.”

4. 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Feshin geçerli sebebe dayandırılması" kenar başlıklı 18inci maddesinin birinci fıkrası şu şekildedir:

"Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli ...sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerininveya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/2 md.) Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz."

5. 05.01.2005 tarih ve 25691 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Kırmızı Et ve Et Ürünleri ÜretimTesislerinin Çalışma ve Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik” (05.01.2005 tarihli Yönetmelik)

6. 27.12.2011 tarih ve 28155 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan “Hayvansal Gıdalar için Özel HijyenKuralları Yönetmeliği” (27.12.2011 tarihli Yönetmelik)

C. Değerlendirme

1. 4857 sayılı Kanun’un 18 inci maddesi işverene, işçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanannedenlerle ... sözleşmesini feshetme yetkisi vermiştir. İşçinin davranışlarından kaynaklanan fesihte takipedilen amaç, işçinin daha önce işlediği ... sözleşmesine aykırı davranışları cezalandırmak veya yaptırımabağlamak değil; onun sözleşmesel yükümlülükleri ihlale devam etmesi, tekrarlaması rizikosundankaçınmaktır. İşçinin davranışları nedeniyle ... sözleşmesinin feshedilebilmesi için, işçinin ... sözleşmesineaykırı, sözleşmeyi ihlal eden bir davranışının varlığı gerekir. İşçi kusurlu davranışı ile sözleşmeye aykırıdavranmış ve bunun sonucunda ... ilişkisi olumsuz bir şekilde etkilenmişse işçinin davranışındankaynaklanan geçerli bir fesih söz konusu olur. Buna karşılık, işçinin kusur ve ihmaline dayanmayansözleşmeye aykırı davranışlarından dolayı işçiye bir sorumluluk yüklenemeyeceğinden işçinindavranışlarından kaynaklanan geçerli fesih nedeninden de bahsedilemez.

2. İşçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenler, aynı Kanunun 25 inci maddesindebelirtilen nedenler yanında bu nitelikte olmamakla birlikte, işyerlerinde işin görülmesini önemli ölçüdeolumsuz etkileyen nedenlerdir. İşçinin davranışlarından veya yetersizliğinden kaynaklanan nedenlerde, ...ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde beklenemeyeceği durumlarda,feshin geçerli nedenlere dayandığını kabul etmek gerekecektir.

3. İşçinin davranışlarına dayanan fesih, herşeyden önce, ... sözleşmesinin işçi tarafından ihlal edilmesinişart koşmaktadır. Bu itibarla, önce işçiye somut olarak hangi sözleşmesel yükümlülüğün yüklendiğibelirlendiği, daha sonra işçinin, hangi davranışı ile somut sözleşme yükümlülüğünü ihlal ettiğinin eksiksizolarak tespit edilmesi gerekir. Şüphesiz, işçinin ... sözleşmesinin ihlali işverene derhâl feshetme hakkınıverecek ağırlıkta olmadığı da bu bağlamda incelenmelidir. Daha sonra ise işçinin isteseydi yükümlülüğünüsomut olarak ihlal etmekten kaçınabilip kaçınamayacağının belirlenmesi gerekir. İşçinin somut olarak tespitedilmiş sözleşme ihlali nedeniyle işverenin işletmesel menfaatlerinin zarar görmüş olması şarttır.

4. Başvuru konusu kararlara ait davalarda, davalı Şirket bünyesinde çalışan işçilerin ... sözleşmelerininbenzer gerekçelerle işverence feshedilmesi üzerine davacı işçilerin ... sözleşmelerinin haklı veya geçerlineden olmaksızın feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğinin tespiti ile işe iadesi istemi ile dava açtığıanlaşılmaktadır. Bu davaların sonucunda ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince; davacınınkıdemi, fesih konusu eylem öncesinde davacı hakkında benzer davranışlara ilişkin tutanak bulunmaması,feshin davranışa göre orantılı olmaması, feshe konu eylemin fesih dışında bir disiplin yaptırımı ilegeçiştirilebilecek mahiyette olması gerekçe gösterilerek davalı tarafından yapılan feshin haksız ve geçersizolduğu sonucuna ulaşıldığı hâlde ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesince; alınan veteriner bilirkişiraporu içeriğine, yapılan işin ve çalışılan işyerinin niteliği ve önemine göre davacının eyleminin ... sarsıcı veişyerinde olumsuzluklara yol açan nitelikte olduğu gerekçesi ile feshin geçerli nedene dayandığı kabuledilmiştir.

3. Somut uyuşmazlıkta davalı işverence işletilen kesimhane işyerinde çalışan işçilerin, kesilen hayvanlarınçöpe atılacak kısımlarını hayvanlarına yedirmek amacıyla işyerinin buzhanesine koyduklarının ve ...bitiminde izinsiz olarak kesimhane dışına çıkardıklarının tespit edilmesi üzerine işverence ...sözleşmelerinin; hijyen ve gıda güvenliğini bozan, doğruluk ve bağlılığa uymayan eylemde bulunduklarıgerekçe gösterilerek feshedilmiştir.

4. İlk Derece Mahkemesince feshe konu eylemlerin hijyen ve gıda güvenliği açısından davalı işyerindetehlike ve sakınca teşkil edip etmeyeceğinin tespitine yönelik alınan veteriner bilirkişi raporunda; sözkonusu eylemlerin hijyen şartlarını bozucu, gıda güvenliğini tehlikeye atan, çevre ve toplum sağlığıaçısından olumsuz nitelikte olduğunun tespit edildiği, dinlenen bir kısım tanık ifadelerine göre işyerindegıda güvenliği ve hijyen konusunda çalışanların uyarıldığı, tesis dışına bir malzeme çıkartılmamasıgerektiğinin bildirildiği hususu birlikte değerlendirildiğinde; uyuşmazlık konusu dosyalarda yapılan işin veçalışılan işyerinin niteliği ve önemine göre davacıların feshe konu eylemlerinin ... sarsıcı ve işyerindeolumsuzluklara yol açar nitelikte olduğu ve işverence yapılan feshin geçerli nedene dayandığı anlaşılmışolup ... sözleşmesinin geçerli neden olmaksızın feshedildiğinin kabul edilmesi isabetli değildir.

5. Bu açıklamalara göre başvurusu konusu Bölge Adliye Mahkemesi kararları arasındaki uyuşmazlığın,davacının ... sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayandığına dair ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. HukukDairesinin kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

V. KARAR

1. Uyuşmazlığın, davacının ... sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayandığı yönündeki ... Bölge AdliyeMahkemesi 12. Hukuk Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesine,

2. Dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine,

3. Karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemelerinin hukuk dairelerine bildirilmesi için Hâkimler veSavcılar Kurulu Genel Sekreterliğine gönderilmesine,

21.03.2023 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.